De zomer van 2025 zal in het geheugen gegrift blijven als een van de zonnigste die ooit in België is geregistreerd. Maar afgezien van de spectaculaire cijfers, onthult deze balans van zonne- en windenergie de sterke en zwakke punten van ons energiesysteem. Voor burgercoöperaties zoals Energiris is dit een uitnodiging om de transitie te versnellen door in te zetten op collectieve intelligentie, lokale veerkracht en actieve soberheid.

Ongekende zonnestraling

Eind september had België al meer dan 1.091,8 kWh/m² zonnestraling verzameld, een stijging van bijna 20 % ten opzichte van 2024. Het land registreerde ook 1666 zonuren, een stijging van 37 % ten opzichte van dezelfde periode (Tendances, 2025). Deze niveaus liggen ruim boven de historische gemiddelden en maken van 2025 het zonnigste jaar ooit gemeten.

De zomermaanden hebben elk maandelijkse records gebroken:

• Juni: 180,8 kWh/m²
• Juli: 172,9 kWh/m²
• Augustus: 157,1 kWh/m² (16 jaar oud record verbroken)

Een sterk groeiende geïnstalleerde capaciteit

Eind 2024 overschreed België de symbolische grens van 1 kWp geïnstalleerd per inwoner, wat neerkomt op meer dan 12 GWp aan cumulatieve fotovoltaïsche capaciteit (Wilkin, 2025). Deze dichtheid plaatst ons land onder de meest geavanceerde landen van Europa op het gebied van zonne-energie.

Dankzij deze capaciteit en de uitzonderlijke zonneschijn hebben de installaties een gemiddeld rendement van 813 kWh/kWp behaald, een stijging van 18 % ten opzichte van het voorgaande jaar. Sommige regio’s, zoals de Kempen en Belgisch Lotharingen, hebben zelfs meer dan 998 kWh/kWp gehaald.

Records in maandelijkse zonne-energieproductie

De FOD Economie heeft een reeks balansen gepubliceerd die deze dynamiek bevestigen:

• Mei 2025: 1.325 GWh geproduceerd, een absoluut record op dat moment
• Juni: 1.377 GWh, een nieuw hoogtepunt
• Juli: 1.295 GWh, een lichte daling maar nog steeds uitzonderlijk
• Augustus: 1.266 GWh, wat de trend bevestigt

Deze cijfers tonen aan dat het jaarlijkse record voor zonne-energieproductie al aan het einde van de zomer werd bereikt, ruim voor de herfstmaanden.

Het netwerk houdt stand… maar blijft onder druk staan

Ondanks een zonne-energie-injectie van meer dan 3000 MW rond het middaguur, heeft het Belgische netwerk dankzij een nauwkeurig beheer van flexibiliteit en opslag elke stroomonderbreking kunnen voorkomen (Guilmin, 2025). Maar deze overvloed heeft ook een keerzijde: het aantal uren met negatieve prijzen heeft een recordniveau bereikt, wat van invloed is op de waardering van de geïnjecteerde elektriciteit, met name voor huishoudens en coöperaties.

In augustus moest België 1.143 GWh elektriciteit importeren, voornamelijk uit Frankrijk en Nederland, om te voldoen aan de vraag ’s avonds of tijdens productiepieken (Bilan Électrique D’août 2025 : La Belgique Toujours Importatrice Nette, s. d.).

Windenergie: bescheiden maar complementair

Zoals vaak in de zomer was er minder wind. Met een gemiddelde windsnelheid van 3,1 m/s bleven de belastingsgraden voor windenergie op het land laag. Offshore windenergie leverde een meer regelmatige bijdrage, met een dagelijkse productie die schommelde tussen 1 500 en 2 500 MW (Petitjean, 2025).

En nu?

Deze balans geeft hoop, maar ook een helder beeld. Ze bevestigt dat zonne-energie een pijler van onze energiemix is geworden. Ze toont ook aan dat de transitie niet alleen afhangt van de geproduceerde volumes, maar ook van het vermogen om op te slaan, lokaal te verbruiken en intelligent te valoriseren.

Voor burgercoöperaties is dit een kans: de kans om modellen voor collectief eigen verbruik te versterken, inkomsten veilig te stellen door middel van stabiele mechanismen en te pleiten voor een democratischer energiebeleid.

Referenties geraadpleegd voor het schrijven van dit artikel